poniedziałek, 12 maja 2014

O "Listach literackich" Krasińskiego

Niebawem ukaże się szósty numer redagowanego przez Zakład Tekstologii i Edytorstwa Dzieł Literackich UMK ogólnopolskiego czasopisma „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie” poświęcony twórczości Zygmunta Krasińskiego ("Zygmunt Krasiński – edycje i interpretacje", pod red. M. Strzyżewskiego).
W związku z tym przedstawiamy fragment artykułu mgr Agnieszki Markuszewskiej dotyczący założeń edytorskich
dziesiątego tomu "Dzieł" Krasińskiego - "Listów literackich".

Całość będzie niedługo dostępna w systemie Open Access na stronie internetowej: www.sztukaedycji.umk.pl.
Zapraszamy do lektury:

Fragmenty artykułu:
„Przygotowywany w ramach pracy nad nową edycją dzieł Zygmunta Krasińskiego tom zatytułowany Listy literackie wychodzi naprzeciw formułowanym w ostatnich latach przez komentatorów twórczości romantyka postulatom, by uwydatnić literacki charakter epistolarnej spuścizny poety i ukazać go zarówno jako autora „niepokornego”, łamiącego listowe konwencje, jak i pisarza „oryginalnego”, tworzącego w „rytm epoki”, który poufny dyskurs autokreacyjny łączył z frazą wierszowaną i słowem poetyckim. Z kolei inny niż w poprzednich wydaniach listów sposób edytorskiego opracowania tej epistolografii (wprowadzanie w strukturę korespondencji przesyłanych w niej wierszy i „fragmentów” oraz uznanie różnych redakcji tego samego utworu za przekazy względem siebie równoległe i równorzędne) pozwoli odtworzyć zamierzoną przez romantyka wielodyskursywność dzieła, jego znaczeniową rozmaitość, polifonię sensów.
Układ i zawartość zbioru
[…] Na „korespondencję literacką” Krasińskiego będą składać się jedynie listy o charakterze autotematycznym, zawierające fragmenty wierszy i utworów lirycznych, streszczenia oraz wstępne zarysy dzieł opublikowanych lub nigdy nienapisanych, ułożone w porządku chronologicznym, a nie według adresatów, choć takie edytorskie kryterium przyjęto we wcześniejszych zbiorach tej korespondencji (zob. w szczególności PIW-owskie wydania listów). Tylko taki układ tekstowy ukaże Zygmunta jako romantycznego epistolografa-poetę, który przekraczał listowe konwencje i – w rezultacie – prywatną narrację przekształcał w inkrustowany słowem wierszowanym i prozą artystyczną intymny dyskurs autokreacyjny o literacko-poetyckiej proweniencji. Chronologiczne uporządkowanie materiału pozwoli jednocześnie zrekonstruować liryczną wyobraźnię piszącego, jego wizje i „fantazmaty” związane z poszczególnymi utworami. Warto zauważyć, że te same „fragmenty”, zamieszczane w listach do różnych adresatów, przybierają niekiedy odmienne „kształty” i stają się swego rodzaju poetycką kontynuacją wcześniej podjętego tematu. […].

Podstawa tekstowa i aparat krytyczny
W przeciwieństwie do zasad edytorskich przyjętych w pozostałych tomach nowego wydania dzieł Zygmunta Krasińskiego podstawą tekstową Listów literackich w większości przypadków nie będą pierwodruki. […] W polskich i zagranicznych archiwach (zarówno prywatnych, jak i państwowych) zachowały się autografy niektórych listów romantyka oraz ich kopie, przechowywane wśród muzealnych bądź rodzinnych pamiątek często jako jedyne świadectwo przyjaźni danej familii z poetą (casuskorespondencyjnej rozmowy Zygmunta z Adamem Sołtanem). Wskutek zniszczenia lub zaginięcia niemal całej rękopiśmiennej spuścizny Krasińskiego jest to sytuacja wyjątkowa. Po pierwsze dlatego, że wymusza na redaktorze zbioru przyjęcie innego niż w pozostałych tomach krytycznego wydania dzieł autora Przedświtu sposobu tekstologicznego opracowania materiału źródłowego. Praca nad nową edycją listów poety – w przeciwieństwie do reguł wyznaczających etapy filologicznego postępowania w przypadku młodzieńczych powieści Zygmunta, francuskojęzycznych „fragmentów” czy jego późniejszych dramatów, z konieczności pomijających działania edytorskie zmierzające do weryfikacji rękopiśmiennych zapisów – rozpocznie się bowiem analizą zachowanych autografów, transliteracją oraz wprowadzeniem do tekstu potrzebnych emendacji i koniektur. Dopiero tak przygotowany materiał wyjściowy będzie można poddać kolejnym zabiegom ściśle związanym z wymogami współczesnej krytyki tekstowej – porównywaniu przekazów (rękopisów, kopii i przedruków), modernizacji pisowni, sporządzeniu komentarza edytorskiego i przypisów rzeczowych. Po drugie, dotarcie do autografów umożliwi zrekonstruowanie „korespondencyjnych” przyzwyczajeń romantyka, zwłaszcza technicznych (formalnych) aspektów pisania listów. Charakter i dukt pisma Zygmunta, liczba skreślanych wyrazów czy sposoby włączania w listową narrację fragmentów wierszy lub dłuższych poematów to temat w badaniach nad twórczością Krasińskiego nadal mało znany. W dotychczasowych wydaniach epistolografii poety zastępowano go m.in. informacjami (pozornie sensacyjnymi) o burzliwych dziejach rękopisów oraz kopiariuszy listów, powodach ich cenzurowania tudzież formacie i rodzaju wykorzystanego papieru. […]
                                   Agnieszka Markuszewska

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz