Fejk z Norwida

Od pewnego czasu niezwykłą popularność święci w internecie i w życiu publicznym przypisywany Norwidowi cytat. Jest drukowany na koszulkach, widnieje na transparentach niesionych w czasie marszów , przywoływany jest w kazaniach. Próba znalezienia źródła w internecie dokumentuje skuteczność indeksowania wyszukiwarek, ale i ich bezsilność w określaniu prawdziwości treści. Google wyszukuje kilkaset miejsc z tym cytatem, i zawsze jego autorem jest Norwid. Niestety, nie tym razem.

Oto dwa przykłady memów krążących w sieci:

Zasygnalizowaną wątpliwość przedstawiłem na stronie Norwidianek, prosząc o pomoc w znalezieniu źródła. Najpierw pani Danna Dąbrowska ustaliła źródło, które pozwalało tę frazę przyjąć za przekład z francuskiego poety Jeana Reboula. A dziś na wersję oryginalną, przywołaną przez Norwida w "Listach o emigracji" (III, PWsz 7. s. 25) wskazał pan Przemysław Bloch:

"Jedyny poeta dziś francuski (a człek ducha bardzo gorącego) J. Reboul (piekarz z  N i m e s), powiada:
Tout peuple, qui s'indigne, a droit a l'esperance,
Mais malheur a celui, qui pourrit e n s i l e n c e!"
[cyt. bez fr. akcentów]
Tak więc mamy już pewność, że to nie pod Norwidowym hasłem maszerują ludzie. A Google indeksuje cytowania, ale nie weryfikuje ich prawdziwości. Pozostało jeszcze ustalić, kogo to przekład i jaką drogą wkroczył na sztandary politycznych współczesnych manifestacji.

Oto całość wiersza za:  https://archive.org/stream/posiesnouvelles00rebogoog/posiesnouvelles00rebogoog_djvu.txt

A CHATEAUBRIAND. 



m 



Ainsi la royauté fui couchée au tombeau, 
Et son vide pour nous est encore un fléau ; 
La patrie asservie a cessé d'être grande , 
La peur, la vile peur a reçu notre offrande. 
Le glaive , dont l'éclat éblouit l'univers , 
En est à regretter le jour de ses revers. 
Si nous avions lassé la victoire à nous suivre , 
La gloire cependant avait su lui survivre : 
Le monde la voyait fidèle à notre deuil , 
Et notre abaissement n'était pas sans orgueil. 
Tout peuple qui s'indigne a droit à l'espérance ; 
Mais malheur à celui qui pourrit en silence !